Beton Metrajı Nasıl Çıkartılır?
Beton, üç boyutlu bir malzemedir. Kurulan kalıbın içine sıvı halinde dökülen beton, zamanla prizini alarak eni, boyu ve yüksekliği olan bir madde halini alır. Dolayısıyla beton metrajı hesabında "m³" birimi kullanılır. Bu yazı da ilginizi çekebilir: Hazır beton nedir, avantajları nelerdir?
Üstteki üç boyutlu görselde de görüldüğü gibi; beton elemanların, eni, boyu ve yüksekliği vardır. Beton metrajı çıkarırken de, üç boyutlu düşünmek ve dikkatli bir şekilde metraj çıkarmak gerekir. Aynı hacimleri iki kez hesaplamamak ve hacim hesabından düşülmesi gereken noktaları unutmamak çok önemlidir. Çünkü metrajın hatalı çıkartılması, maliyetin de hatalı tespit edilmesine neden olacaktır.
Beton Metrajı Örneği
Örnekte gösterilen kalıp planında kat yüksekliği (döşeme üstünden döşeme üstüne) 3 metredir. Bu durumda ölçüleri verilen betonarme yapının metrajını hesaplayalım.
- SC13 (40/50) kolonu ve SC16 (40/50) kolonu aynı ölçülerdedir. Bu nedenle bu kolonların beton metrajı şu şekilde hesaplanır;0,40 metre x 0,50 metre x 3,00 metre = 0,60 m³
- SC14 perdesi U şeklinde bir perdedir ve hesabı geometrik olarak üç parçaya bölünerek yapılır;(2,35 metre + 2,35 metre + 1,80 metre) x 0,25 metre x 3 metre = 4,88 m³
- KC06 kirişi, KC17 kirişi ve KC08 kirişleri 25x50 kesitindedir. Bu nedenle bu üç kirişin beton metrajını çıkarırken, toplam boylarını dikkate alarak işlem yapacağız;0,25 metre x 0,50 metre x (1,55 metre + 1,35 metre + 1,35 metre) = 0,53 m³
- DC12 döşemesinin beton metrajı için ise şu şekilde hesap yapılır;(1,35+2,35 metre) x 1,80 metre x 0,12 metre = 0,80 m²
Ancak dikkatinizi çektiyse eğer, döşemenin metrajını hesaplarken, SC16 kolonunda aldığımız çok küçük bir bölümü tekrar hesaplamış olduk. Bu nedenle bu bölümü minha (eksiltme) yapmamız gerekiyor.
- MİNHA: 0,05 metre x 0,25 metre x 0,12 metre (döşeme kalınlığı kadar olan bölümünü iki kez almıştık) = 0,001 m³. Çıkan değer ihmal edilebilecek kadar küçük olduğu için hesaptan düşmeye gerek yok.
- Toplam beton metrajımız bu örnek için; 0,60+0,60+4,88+0,53+0,80 = 7,41 m³ oldu.
Beton Metrajının Pratik Yöntemi
Şantiyeye beton siparişi vermeniz lazım ancak size lazım olan beton metrajını hesaplamadınız. Acilen beton metrajını hesaplamanız gerekiyor. Böyle durumlarda aşağıda yazacağım pratik yöntemleri kullanabilirsiniz. Bu yöntemler kesin sonuç olmamakla birlikte, size yol gösterici olacaktır ve size zaman kazandıracaktır.
Klasik kirişli döşeme sistemlerinde, özel konut inşaatlarında her kat için harcanan beton, o katın alanının yaklaşık %27-30'u kadar olur. Yani beton atacağınız kat 200 m² ise harcayacağınız beton yaklaşık 54 m³ civarında olacaktır.
Örneğin son projemde, kat alanı 152 m² iken, her kat için harcanan beton 41 m³ çıktı. Oran olarak 0,27 ! Tabi ki betonarme sistemin seçimi, tasarım, perde sayısı, döşeme kalınlığı gibi pek çok faktör bu oranı etkileyecektir. Bu nedenle direkt olarak bu pratik yöntemin baz alınması doğru değil. Ancak sıkışık zamanlarda fikir verebilir.
Tüm binanın beton metrajını yine pratik yöntemle hesaplamak isterseniz, bu beton miktarını binanın kat adediyle çarpıp, temeldeki beton metrajını ve varsa bodrum perdelerinin, parapetlerin vb. ekstra imalatların beton metrajlarını ilave etmelisiniz. Bu yazı da ilginizi çekebilir: Hazır beton siparişi nasıl verilir?
Beton Metrajı Hesaplanırken İnşaat Demirinin Hacmi Düşülür mü?
Hayır! Eğer çok özel bir imalat değilse donatı miktarını beton hacminden düşmeniz gerekmez. Çünkü hesaplamanızı gerektirmeyecek kadar küçük boyutlar çıkacaktır. (O katta 8 ton demir harcadıysanız 1 m³ 'lük hacim kaplayacaktır ki betonun zaiyatı, pompada kalanı, şusu busu derken kaale almanız mantıksızdır.)